Bilgisayar Terimleri
(9)

TEXT-TO-SPEECH: Text-to-Speech (TTS) sistemleri yazılı metni karşı tarafa ses olarak iletmekte kullanılmaktadır. Bu sistemler vasıtasıyla Sesli Yanıt Sistemleri sadece rakamlar ve bir kaç kelimeyle kısıtlı kalmak yerine bilgisayara girilmiş olan tüm yazılı verileri sese çevirebilmektedir. şu anda kullanılan sistemlerin yapabildiği sadece yazılı veri halindeki sayıları sesli hale çevirmektir. Örneğin, 123 sayısı “yüz … yirmi…. üç” olarak okunmakta ancak herhangi bir başka yazılı bilgi (isim ya da adres gibi) bu şekilde sese çevrilememektedir. Türkçe’ye uyarlanmış TTS sistemlerinin kullanılmaya başlanmasıyla elektronik ortamda yazılı tüm metinler sesli olarak okunabilecektir. Yani ofis içi elektronik posta yoluyla (e-mail) gelen yazışmalarınızı ya da benzer diğer bilgileri evinizdeki telefondan sisteme okutabilirsiniz. Türkçe TSS sistemlerinin 1994′ün ilk yarısında çıkmaya başlamıştır.

Texture or Surface Mapping: Bilgisayar grafiklerinde, iki boyutlu bir görüntüyü üç boyutlu bir nesnenin etrafına sararak nesneye değişik bir yapısal görüntü vermek.

Texture: Desen, zemin, düzensiz ve belirsiz şekillerin oluşturduğu arka plan.

TFT: Thin Film Transistor, aktif matriks ekran tekniği. Ekran noktalarının yönetimi milyonlarca transistör üzerinden gerçekleşiyor.Web servislerini taramak yerine Elektronik kütüphanenin devasal içeriğine bir gözatmak isteyebilirsiniz.Elektronik kütüphanenin sayfalarını 1000 tam sayfa gazete haberi, magazinler, akademik günlükler, resimler, referans kitapları, sanat ve bunun gibi hergün yenilenen birçok kaynak oluşturuyor.

THE ELECTRIC LIBRARY: Adres: http://www.elibrary.com/id/2525

TIFF (Tag Image File Format): Taranmış imgelerin dijitaleştirilmiş versiyonlarını nakletmek için kullanılan format.Basit arama formatıyla posta listeleri, Usenet, haber grupları, bilgisayar üretim firmaları ve FTP siteleri üzerinde arama yapmanıza olanak sağlar.

TILE NET: Adres: http://www.tile.net/

Tint: Koyulaşma (Saturation) bir rengin içindeki beyazın miktarı.

TN3270: IBM 3270 terminal taklidi yaparak IBM anasistemlerine bağlanmayı sağlayan bir telnet programı çeşidi.

Track (sector): Hareketli depolama aygıtlarından olan drive, disket veya teyp kartuşunda sürücü kafasının ulaşabildiği özel bir bölüm.

TRANSPARAN GIF’LER: Bir çok servis Web sayfalarının güzel görünmesi için grafik arka fonlar kullanıyor. Bu fonun üzerine bir resim yerleştirildiğinde resmin hiç işinize yaramayacak yerleri güzel arka fonunuzun görünmesini engelleyebilir. Bunu önlemek için “transparan GIF”ler kullanılır. GIF dosyasındaki herhangi bir rengi transparan olarak atadığınızda o renk görülmeyecek, onun yerine arka fonunuz görüntülenecektir. Paint Shop Pro’nun 3.12 sürümü bu işi yapabilmektedir.

Tray: CD player’da diskin alındığı tepsi. Genellikle metricconverter productid=”12 cm” u1:st=”on”>12 cmmetricconverter> (metricconverter productid=”5 in￧” u1:st=”on”>5 inçmetricconverter>) diskler için yapılır. Ancak metricconverter productid=”8 cm” u1:st=”on”>8 cmmetricconverter> (metricconverter productid=”3 in￧” u1:st=”on”>3 inçmetricconverter>) boyutlu küçük diskler için de ayrıca yuvası bulunabilir. Bu yuva yoksa küçük diskleri çalmaya kalkmamak gerekir.

Truncation: Hesaplamanın özel bir kural tarafından durdurulması.

Trunk: Trank. Anahat. Kablo-TV Dağıtımında kullanılan ana dağıtım kabloları.

Trunkey: Ekleme veya düzeltme işlemlerine gerek olmaksızın çalışan bir sistem.

TTL: Transistör-Transistör Lojik.

Tune: Televizyonda cihazın tam istasyona ayarlanması işlemi.

Tuner: Bir radyo veya TV alıcısının alçak frekansa kadar olan kısmı.

Tuner (Kanal seçici): TV ve videoda istasyonların alınabildiği ayar devreleri. (1) Değişken kondansatör veya endüktör gibi ayarlı bir devrenin rezonans frekansını değiştirmekte kullanılan araç. (2) Radyo ya da televizyon alıcısının, yayınlanan kanalı seçmekte kullanılan ilk kademesi. İstenen kanal frekansını elde etmek için rezonans frekansını değiştiren ayarlı bir devre ihtiva eder.Kanal ve bant seçici ünite, kısım.

Tuner: Akortlu bir devrenin rezonans frekansını değiştirmek için kullanılan değişken kondansatör ya da endüktanslardan oluşan devre, belli kanalları seçmek için radyo veya TV alıcılarında kullanılan genellikle RF mikser ve osilatörü içine alan kat.

DA (Display Adapter): Görüntü adaptörü.

DA/Converter: Bilgisayar tarafından kullanılan dijital sinyalleri, analog sinyallere çeviren bir cihaz

DAC: Dijital ses kasedi

DARPA: Savunma Bakanlığı İleri Araştırma Projeleri Ajansı (Defense Advanced Research Projects Agency)

DAT: Dönel kafa prensibi ile sayısal yazan ve okuyan kesinlikle dip gürültüsü olmayan kayıt cihazları. Bunlar 44.1 ya da 48, KHz sampling rate kullanarak CD kalitesinde ya da daha yüksek kalitede kayıtlar gerçekleştirir. Bunların CD’ye çıkışları sayısal olarak yapılacaksa mutlaka 44.1 olarak kaydedilmelidir.

DAT: (Digital Audio Tape) Özel formatta kaseti üzerine 16 bit 44.1 ya da 48 KHz. sampling rate kullanarak digital ve dönel kafa prensibi ile çok kaliteli kayıt yapan teyp sistemi.

DAT: Digital Audio Tape günümüzde Master banda olarak standartlara yerleşmiş Teyp sistemi. Dönel kafa sistemi ile çalışmakta. CD ya da üzerinde kayıt yapan teyp sistemi.

DAT: Digital Audio Tape tamamıyla sayısal kayıt formatları ile kendine özgü kaseti üzerine video recorder prensibi gibi dönel kafa ile kayıt yapan teyp aygıtı.

Data (Bilgi-veri): Bilgisayar tarafından üretilen ve işlenebilen bilgi elemanı için kullanılan genel terim.

Database Veri tabanı: Bir bilgisayar sistemi içinde saklı ve erişilebilir verilerin tümü. Bunlar değişik kullanıcıların aynı bilgilere erişebilmesi ve gereksiz tekrar ve fazlalıkları önlemek amacıyla büyük bir kütük şeklinde hazırlanabilir. Bu düzen veri saklama alanında daha az yer kapladığı gibi erişim süresini de hızlandırır. İzni olmayan kişilerin kullanmasını ve başkalarına ait verilerle karışımı veya bunların bozulmasını önlemek için bu kütüğe parolalar ve kullanıcı alanları konulabilir.

Data bus: Veri hattı.

Database (Veritabanı): Bilginin çok sayıda kullanıcının yararlanacağı şekilde saklanması.

DBS: Uydu televizyon yayınları televizyon sinyallerini uydulardan direkt olarak evlerdeki antenlere gönderen uydu yayın sisitemi.

Decimal: Onlu.

Decoder: Kod çözücü. Bazı uydu yayınları elektronik olarak kodlanmakta ve kod çözücü olmadan izlenmemektedir. Sadece abonelere dağıtılan bu kod çözücüler, sinyalleri izlenebilir hale getirir. Ancak rekabet nedeniyle pek çok kuruluş kodlama sisteminden vazgeçmek zorunda kalmıştır.

Decoder / Encoder: Bir decoder kompozit bir video sinyalini ayrı ayrı RGB sinyallerine çevirir. Bir encoder ise, bu RGB sinyallerini tek bir kompozit sinyale çevirir.

Dedicated Line: Bir iletişim şirketinden kiralanan özel hat.

Default route: Varsayılan rotaSevk tablosunda adresi bulunamayan paketlerin gönderileceği rota.

Default: Bilgisayarın otomatik olarak geçerli saydığı ve aksi belirtilene kadar geçerliliğini koruyan işlem veya değer.

DARPA: Savunma Bakanlığı İleri Araştırma Projeleri AjansıAskeriye tarafından kullanılmak üzere yeni teknolojiler üretmekle sorumlu A.B.D. Savunma Bakanlığı Ajansı. DARPA (daha önce ARPA olarak bilinmekteydi) bugünkü Internet’in geliştirilmesinden sorumluydu ve Berkeley UNIX ve TCP/IP’yi de içeren bir çok geliştirme projesini finanse etti.

DDN NIC: Savunma Bakanlığı Bilgisayar Ağı için Ağ Danışma MerkeziGenelde “The NIC” olarak bilinen bu yerin en önemli sorumlulukları arasında Internet ağ adreslerini ve özerk sistem numaralarının dağıtılması, hiyerarşideki en üst alanın yöntemi, ve DDN için danışma ve destek hizmetleri vermesi gibi konular sayılabilir. Burası ayrıca RFC’ler için birincil başvuru kaynağıdır. Ağ adresi (network address), Ağ Danışma Merkezi (Network Information Center), Yorumlar İçin Rica (Request For Comments).

Definiton: Bir görüntünün kesinlikği veya ayrışımı.

Defringe: Photoshop’da, A zeminindeki bir B alanını kopyalayıp, bir C alanı üzerine yapıştırdığınızda, B alanın kenarlarında oluşan ve A zeminine ait olan pikseller. Bu piksellerdeki renk, C ile uyumsuz ise çok çirkin bir görüntü oluşur.

Degrade: Bir rengin bir başka renge dönüşmesi esnasında oluşan renk geçişi. Koyudan açığı gibi..

DEJANEWS: Adres http//www.dejanews.com/DejaNews aradığınız konuyu UseNet haber grupları aracılığıyla bulur. Bulunan bilgiler ise yazdığınız kelime tutarlılık derecesine göre sıralanır.

Dekuplaj: İstenmeyen sinyallerin şaseye iletilmesi.

Dekuple: Bir sonraki kata iletilmeyen, şaseye aktarılan

Delete: CD playerde diskin istenmeyen bölümlerinin çalınmamasını sağlayan özelik (veya silme tuşu).

Delimiter: Bir depolama bölgesinde bilginin başlangıç ve bitişini işaretleyen karakter.Bu işlem için genellikle virgül, iki nokta üst üste, space kullanılır.

Desaturate: Solgunluk. Bir rengin veya bir alandaki renklerin, olduğundan daha cansız, tram değeri düşük görünmesi.

Device: Özel bir işlem yapabilen hardware parçası. Printer, bir device örneğidir.

Deşarj: Boşalma, üzerindeki yükü atma.

Dial-up: İki makine arasında telefon hattı üzerinden arama yapılarak sağlanan geçici bağlantıya verilen isim.

Difüzyon: Dağılma, yayılma, püskürtme.

Digital (Sayısal): Ses, görüntü, bilgisayar verisi ya da diğer bilgiler için işlemleri yapmak veya ikilik (sıfır veya bir) sinyalleri iletmek için voltaj, frekans, genlik, zaman vb. ayrık değişkenleri kullanan bir yöntem.

Digital Analog Converter: Sayısal analog dönüştürücü.

Dijital/Anolog Çevirme: Bilsayarın hafızasında herhangi bir şekilde depolanmış örnekler sayısal olarak işlenip, analog sinyallere çevrilir. Bu sinyallerinde uygun bir cihaza iletilmesiyle hafızadaki o verinin temsil ettiği sesi duyarız.

Digital Audio: Sesi daha yüksek kalite sağlmak amacıyla bir sayısal dizi şeklinde kodlayarak saklanan bir ses alma tekniği.

Digital Computer: Sayısal bilgisayar.

Digital Date: Bilgisayarda kullanılan ve işlemi yapılan sayısal bilgiler

Digital: Sayısal.

Digitize: Bir audio veya video sinyalini analog halinde, bilgisayar cinsi dijital kod numaralarına dönüştürmek.

Digitizer: Analog bir video görüntüsünü dijital bilgisayar grafiğine dönüştüren bir cihaz.