Dini Bilgiler ve Terimler
(5)

İSLAM

İslam, itaat ve teslimiyet demektir. Muhammed (SallAllah-u Aleyhi vesellem) in Allah’ın emriyle insanlara bildirdiği dine İslam dini denir. Bu dinin mensubuna da Müslüman denir.

İslam dininin beş şartı vardır.

Kelime-i şehadet getirmek.

Namaz kılmak.

Oruç tutmak.

Zekat vermek.

Hacca gitmek.

Diniyle mükellef olan insanın öncelikle akıllı olması, müslüman olması ve baliğ olması gerekir.

Mükellefle ilgili hükümler

Farz

Dinimizce yapılması gereken ve kesinlikle emr edilen şeye Farz denir. Farzın işlenmesine sevap, terkinde ise azab vardır. Farzı inkar eden dinden çıkar. Farz ikiye ayrılır.

Her mükellefin kendi yapması gereken farz demektir. 5 vakit namaz gibi.

Farzı kifaye: bazı mükelleflerin yapması ile, diğerlerinden düşen, yapmak mecburiyeti kalkan farzlardır. Cenaze namazı kılmak gibi.

Vacib

Farz kadar kesin olmayıp, kuvvetli bir delil ile yapılması emr edilen şeye vacib denir. Vacibi yapan sevab kazanır. İnkar eden ise günahkar olur.

Sünnet

Farz ve vacibden başka, Peygamberimiz’in yaptığı şeye sünnet denir.

Müstehab

Şevilmiş şey demektir. Peygamberimiz’in bazen yapıp bazen terk ettiği şeye denir.

Mubah

Yapmak ve yapmamakta serbest olunan şeye denir.

Haram

Dinimizde yapılması kesin olarak yasaklanan şeye denir. Haramı işleyen azaba uğrar, inkar eden dinden çıkar, haramı terk eden sevab kazanır.

Mekruh

Yapılması çirkin görülmüş şeylerdir.

Müfsid

Başlanmış olan ibadeti bozan şeye denir. Namazda gülmek ve oruçlu iken yemek ve içmek gibi.

TAHARET

Lügatta temizlik manalarına gelir.

Şeriatta ise; Hadesden ve pislikten bedeni temizlemektir. İslam dini temizliğe çok önem verir. Her ibadete önce temizlikten başlanır.

Temizlik yani taharet iki çeşittir

Hükmi taharet: Abdestsizliği ve cünüblüğü gidermektir. Buna hadesten taharet denir. Abdest, gusül, teyemmüm gibi.

Hakiki taharet: Kirli ve pis şeyleri yıkayıp gidermek. Buna da necasetten taharet denir.

Abdest: Temizlik, paklık demektir.

Şeriatta ise: yüzü, kollarla beraber iki eli ve topuklarla birlikte iki ayakları yıkamak, başı mesh etmektir.

Abdestin farzları dörttür.

Yüzü bir kere yıkamak.

Kolları, dirseklerle beraber bir kere yıkamak.

Başın dörtte birini mesh etmek.

Ayakları, topuklarla beraber bir kere yıkamak.

Bu farzlardan birisi eksik olursa, abdest sahih değildir.

Abdest alırken niyet etmek, eûzü ile başlamak, elleri bileklere kadar yıkamak, ağıza ve burna üç kere su vermek abdestin sünnetlerindendir.

Kıbleye yönelerek yüksek bir yerde abdest almak, başkasından yardım istememek, dünya kelamı konuşmamak, her azasını yıkarken Bismillah demek, abdestin edeplerindendir.

Abdestin mekruhları ise:

Abdest suyunu israf etmek, suyu yüzüne çarpmak, konuşmak, ihtiyacı olmadığı halde başkasından yardım istemektir.

Vücudun her hangi bir yerinden kan, irin ve su çıkması, ağız dolusu kusmak, yellenmek, bu gibi durumlarda abdest bozulur.

Abdesti olmayanlar, namaz kılamazlar, kurana el süremezler, tilavet secdesi yapamazlar.

GUSÜL

Bedenin tamamını yıkamak demektir. Guslün farzı üçtür.

Mazmaza: Ağıza bolca su verip çalkalamak.

İstinşak: Burna su verip genize kadar çekmek.

Bütün bedeni iğne tepesi kadar kuru yer bırakmaksızın yıkamak.

Niyet etmek, elleri yıkamaya başlarken besmele çekmek, kıbleye yönelmek, uzuvları ovalamak, kimsenin görmeyeceği yerde yıkamak, konuşmamak guslün sünnetlerindendir.

Cünüblük hali (cima etmek gibi), ihtilam olmak, hayız halinin bitmesi, nifas halinin sona ermesi bu durumlarda gusül gereklidir. Bu halde olanlar gusül yapmadıkça, namaz kılamazlar, kur’an okuyamazlar el dahi süremezler, kabe’yi tavaf edemezler.

TEYEMMÜM

Niyet ederek, temiz toprak ve toprak cinsin den olan bir şeye, ellerini vurup yüzünü ve kollarını mesh etmeye denir.

Gusül alması gereken kişi su bulamadığında teyemmüm etmesi de gusül yerine geçer.

Teyemmümün farzı ikidir.

Niyet etmek, elleri temiz bir toprağa veya toprak cinsinden bir şeye iki defa vurup birinci vuruşta yüzü, ikinci vuruşta kolları mesh etmektir.

Besmele çekmek, sırayı gözetlemek, toprağa vurunca elleri evvela ileri sürmek ve sonra geri çekmek, parmakları açık bulundurmak teyemmümün sünnetlerindendir.

Teyemmüm şöyle yapılır:

Kollar sıvanır ve ne için teyemmüm edilecekse ona niyet edilir. Parmaklar açık olarak eller temiz bir toprağa yada toprak cinsinden olan herhangi bir şeye bir kere vurulur. Eller tozlanmış is yan yana getirilerek birbirine yavaşça vurulup tozlar silkelenir.

Eller tekrar toprağa vurulup sol elin içi ile dir sekle beraber sağ kol, sağ elin içiyle de dirsekle beraber sol kol sığanır.

Ancak teyemmüm abdest veya gusül alacak kadar temiz su bulunmazsa, su olduğu halde kullanılması mümkün değilse, yara olan bedene su kullanmak zararlı ise bu durumlarda yapılır.